نقش و ویژگی سی ام سی (CMC) در صنعت نساجی:
سی ام سی (CMC) یکی از افزودنی‌های بسیار پرکاربرد در صنعت نساجی است که به‌عنوان یک پلیمر طبیعی، محلول در آب، زیست‌تخریب‌پذیر و ارزان‌قیمت، در فرآیندهای مختلفی مانند آهارزنی (Sizing)، چاپ پارچه، تثبیت رنگ، چسب پشت فرش و موکت، و بهبود سطح پارچه‌ها استفاده می‌شود.
در فرآیند آهارزنی، نخ‌های تار پیش از ورود به دستگاه بافندگی برای افزایش استحکام، کاهش اصطکاک و مقاومت در برابر شکستگی پوشش داده می‌شوند. CMC به‌دلیل چسبندگی بالا، قدرت فیلم‌سازی، سازگاری با نخ‌های پنبه‌ای و مصنوعی، و قابلیت شست‌وشوی آسان، به‌عنوان جایگزین یا مکمل نشاسته، PVA و صمغ‌ها کاربرد دارد.
در فرش و موکت، CMC به‌عنوان چسب آهار پشت به‌کار می‌رود تا از جدا شدن الیاف از بستر، تغییر فرم، یا لیز خوردن جلوگیری شود.
همچنین در فرآیند چاپ و تکمیل پارچه، CMC به‌عنوان غلظت دهنده، ضخیم‌کننده و کنترل‌کننده ویسکوزیته رنگدانه‌ها کاربرد دارد.
در فرآیند Sizing یا آهار زنی نخ‌های تار، نخ‌ها باید در برابر کشش و سایش دستگاه بافندگی مقاومت کافی داشته باشند. سی ام سی با ایجاد یک لایه نازک و پیوسته روی سطح نخ، آن را در برابر شکست، پرزدهی و اصطکاک محافظت می‌کند. برخلاف نشاسته، سی ام سی فیلمی انعطاف‌پذیر، شفاف و قابل شست‌وشو تشکیل می‌دهد و در دمای پایین نیز عملکرد خوبی دارد.
در فرآیند چاپ پارچه، به‌ویژه چاپ‌های پیگمنتی یا واکسی، CMC به‌عنوان یک غلظت‌دهنده طبیعی، باعث پخش یکنواخت رنگ، تثبیت در محل تماس و جلوگیری از شارش رنگ به اطراف طرح می‌شود. ویسکوزیته بالای آن اجازه چاپ‌های دقیق و بدون هاله را می‌دهد.
در صنعت موکت و فرش ماشینی، کربوکسی متیل سلولز (CMC) به‌عنوان چسب در ترکیب آهار پشت فرش به‌کار می‌رود. این ترکیب از CMC به همراه پرکننده‌هایی مانند کربنات کلسیم و لاتکس ساخته می‌شود تا الیاف سطحی را تثبیت کرده و پایداری ابعادی ایجاد کند. استفاده از سی ام سی موجب افزایش مقاومت در برابر کشش و افزایش عمر محصول در شرایط استفاده خانگی یا صنعتی می‌شود.
کاربردهای مختلف CMC در صنعت نساجی:
آهارزنی نخ‌های تار (Warp Sizing) باعث بهبود چسبندگی، پوشش‌دهی و افزایش مقاومت نخ در حین بافندگی
چاپ پارچه (Textile Printing) به عنوان تغلیظ‌کننده خمیر چاپ، کنترل پخش رنگ، جلوگیری از پخش رنگ در بافت
چسب آهار پشت فرش/موکت به عنوان تثبیت لایه پشتی، چسبندگی به الیاف، کاهش لغزش و پارگی
افزایش وزن پارچه و ایجاد لایه نازک سطحی جهت افزایش حجم و ارزش‌افزوده
روان‌کننده عملیات دوخت و برش و نرم‌کنندگی سطحی و کاهش اصطکاک سوزن و تیغه‌ها
تثبیت‌کننده رنگ در رنگرزی و جلوگیری از مهاجرت رنگ در مراحل بخاردهی یا خشک‌کردن
مزایای استفاده از CMC در صنعت نساجی:
افزایش مقاومت نخ‌های تار در بافندگی
کاهش پارگی، پرزدهی و اصطکاک نخ
ایجاد فیلم انعطاف‌پذیر، یکنواخت و بدون ترک
افزایش کیفیت چاپ، دقت رنگ و جلوگیری از پخش ناخواسته رنگ
جایگزین مناسب برای نشاسته با عملکرد بهتر و شست‌وشوی آسان‌تر
سازگاری با فرآیندهای صنعتی متنوع و دماهای مختلف
افزایش ثبات ابعادی در فرش و موکت
کاهش مصرف چسب‌های نفت‌پایه در آهار پشت موکت
کاهش هزینه تولید نسبت به مواد شیمیایی مصنوعی
کاملاً غیرسمی، بی‌بو، بی‌خطر و سازگار با محیط‌زیست
جمع‌بندی نهایی:
سی ام سی (CMC) در صنعت نساجی یک ماده کلیدی با کاربرد چندمنظوره است که در آهار نخ، چاپ پارچه، چسب فرش و موکت و اصلاح سطحی نقش حیاتی دارد. با ویژگی‌هایی مانند فیلم‌سازی عالی، کنترل ویسکوزیته، چسبندگی بالا و قابلیت شست‌وشو، این ماده به‌راحتی جایگزین مواد گران‌تر و پیچیده‌تر شده است.
استفاده از سی ام سی (CMC) باعث کاهش هزینه تولید، افزایش بهره‌وری فرآیند، بهبود کیفیت محصول نهایی و کاهش اثرات زیست‌محیطی می‌شود. امروزه، CMC نه‌تنها در صنایع سنتی نساجی بلکه در تولیدات پیشرفته مانند چاپ دیجیتال و منسوجات عملکردی نیز کاربرد گسترده‌ای دارد و به عنوان یک ترکیب مؤثر و اقتصادی، در طراحی فرآیندهای نوآورانه جایگاه ویژه‌ای یافته است.