دستور العمل پراکنش و انحلال مناسب CMC

مقالاتدستور العمل پراکنش و انحلال مناسب CMC

چندین پارامتر مانند نوع حلال، نوع پلیمر (ویسکوزیته[1] و درجه جانشینی[2]) و میزان سرعت برش اعمال شده بر پراکنش و انحلال سی ام سی تاثیر گذارند. در این مقاله به بررسی برخی از پارامترهای مهم و تاثیرات آ‌ن‌ها بر عملکرد سی ام سی می­پردازیم.

 

حلال

 

ماده سی ام سی در آب سرد، داغ  محلول است و در حلال­های آلی و غیر قطبی نامحلول است. اما نکته قابل توجه آن است که سی ام سی در مخلوط مناسبی از آب و حلال­های محلول در آب، مانند الکل[3] و استون[4] انحلال پذیر است. محلول­هایی با غلظت کم از سی ام سی می­توانند با حضور %50 وزنی از الکل و یا %40 وزنی از استون تهیه شوند. البته در برخی مواقع، محلول آبی سی ام سی حتی می­تواند غلظت بالاتری از الکل یا استون را تحمل کند. به طور کلی واضح است که گریدهای با ویسکوزیته پایین­تر قادر به تحمل حضور غلظت‌های بالاتری از حلال­های الکل و استون را در محلول‌هایشان هستند.

 

ساختار شیمیایی سی ام سی

 

هرچه درجه جانشینی بیشتر و وزن مولکولی کمتر باشد، سرعت انحلال سی ام سی نیز بیشتر خواهد بود. اندازه ذرات سی ام سی نقش تعیین‌کننده­ای در خواص پراکنشی و انحلال پذیری این ماده بازی می­کنند. به طور مثال به طور تجربی به دست آمده است که گرانول­های زبر و درشت در مواقعی که میزان تلاطم ناشی از چرخش همزن کافی نیست و توان ایجاد ورتکس در محلول وجود ندارد، فرایند پراکنش بهتری نسبت به گرانول­های ریز و نرم دارند. اما در مقابل هرچه اندازه گرانول­ها بزرگتر باشد، زمان انحلال ذرات به طور قابل ملاحظه­ای افزایش می­یابد. بنابراین برای کاربردهایی که سرعت انحلال بالایی مورد نیاز است، بهترین گزینه استفاده از سی ام سی با اندازه ذرات ریز و ظریف است. اگرچه در این حالت برای دستیابی به پراکنش نسبتا مناسب، لازم است از تکنیک­های انحلال خاصی مانند: پیش آغشته سازی[5] پودر سی ام سی با یک مایع دیگر (مایعی که ذرات را متورم نکند)، مخلوط کردن سی ام سی با مواد خشک دیگر و یا استفاده از مخلوط کن­های لایروب شکل[6] استفاده گردد.

 

روش­های پراکنش مطلوب

 

زمانی که ذرات سی ام سی به آب اضافه می­شوند، تمایل به تجمع و کلوخه شدن دارند. برای مشاهده انحلال خوب و آسان، فرآیند انحلال باید شامل یک عملیات دو مرحله­ای باشد.

 

1 – پراکنش مناسب پودر خشک در آب : ذرات به صورت مجزا از هم باید خیس شوند و درون سامانه نباید توده متراکم ذرات را داشته باشیم.

 

2 –ذرات خیس خورده باید در سیستم حل شوند.

 

زمانی‌که از یک روش مناسب استفاده می‌شود، پراکنش خوبی صورت می­گیرد و سی ام سی به سرعت حل می­شود. برای ایجاد یک محلول شفاف و بدون هیچ‌گونه کلوخه حل نشده، چندین روش می­تواند استفاده شود.

 

روش اول

 

در این روش سی ام سی به آبی که شدیدا در حال تلاطم و هم خوردن است، اضافه می‌شود. سرعت اضافه کردن باید اینقدر کند باشد که به ذرات اجازه دهد تا از یکدیگر جدا شده و سطح آن­ها مستقلا خیس شوند و از طرفی باید اینقدر سریع باشد که میزان افزایش ویسکوزیته فاز آبی در طول زمان افزودن سی ام سی حداقل شود. همانطور که مشخص است نحوه انجام این روش تا حد زیادی تجربی بوده و احتیاج به حدس و خطا دارد.

 

روش دوم

 

 در این روش قبل از اضافه کردن سی ام سی به آب، پودر سی ام سی را باید با یک مایع امتزاج پذیر با آب نظیر: الکل، گلیسول یا گلیسرول‌ها، خیس کنیم. باید در انتخاب مایع به این نکته توجه کنیم که مایع مورد مصرف نباید سبب متورم شدن سی ام سی شود. میزان مایع مورد مصرف برای انجام این روش معمولا 2 تا 3 برابر میزان سی ام سی مورد مصرف است.

 

روش سوم

 

در این روش سی ام سی را با یک ماده خشک دیگر که قرار است در فرمولاسیون نهایی باشد مخلوط می‌کنیم. در این حالت مواد خشک معمولا از مواد غیر پلیمری موجود در فرمولاسیون انتخاب می‌شوند. در این روش ترجیح بر آن است که درصد سی ام سی مورد استفاده کمتر از % 20 کل مخلوط تهیه شده باشد.

 

روش چهارم

 

 در این روش از یک سیستم افشانه آب (سیستم­های لایروبی) به منظور خیس کردن بسیار سریع ذرات پلیمر استفاده می‌گردد (شکل شماره 1). به منظور انجام این کار سی ام سی (یا هر ماده پلیمری دیگر) به درون دستگاه جت افشانه آب[7] هدایت می­شود. در این دستگاه جریان آب با سرعت بالا در زمان بسیار کمی هر ذره را خیس می­کند و در نتیجه از تشکیل کلوخه جلوگیری می­شود. این روش سرعت آماده سازی محلول را بالابرده و به طور خاص برای تهیه حجم زیادی از محلول‌های سی ام سی بسیار مفید است. برای افرادی که تمایل به استفاده از سیستم­های آسان و اتوماتیک دارند، سیستم تهیه محلول­های پلیمری[8](در این روش از اثر باد در پراکنش ذرات بهره برده می­شود) که به طور همزمان از افشانه آب نیز استفاده می­کند، پیشنهاد می‌شود (شکل شماره 2).

 

 

 

 

شکل شماره1) نصب دستگاه مخلوط کن­های لایروب شکل

 

 

شکل 2) سیستم خودکار تهیه محلول­های پلیمری

 

[1] Viscosity

[2] Degree of substitution

[3] Ethanol

[4] Acetone

[5] Pre-wetting

[6]Eductor-type mixing device

[7] Water-jet eductor

[8]Polymer solution preparation system(PSP)


 

منبع:

 

AQUALON Sodium Carboxymethylcellulose - Booklet